Als je naar de tv kijkt gaat het vandaag regelmatig over de zogenaamde ‘Palestijnse gebieden’. De presentator heeft het dan bijna altijd over het gebied van de ‘bezette Westelijke Jordaanoever’. Maar hoe zit dat eigenlijk met die ‘bezetting’? Betekent het dat Israël het gebied van de Westelijke Jordaanoever bezet houdt, en dus ‘bezetter’ van dat gebied is?
We gaan eens beter kijken naar het gebied van de Westelijke Jordaanoever en waarom dat gebied steeds ‘bezet’ genoemd wordt. En of dat wel terecht is.
Het draait om wat er in het verleden gebeurd is
Tot pakweg 1917 maakte het hele gebied van het huidige Israël, Jordanië en alles wat ten noorden daarvan ligt, onderdeel uit van het Ottomaanse, zeg maar Turkse rijk. Het was toen één groot gebied, zonder grenzen. Verspreid in dat enorme gebied woonden allerlei voornamelijk Arabische volken en stammen. Het hele gebied ten zuiden van het huidige Turkije en inclusief Israël en Jordanië heette toen ‘Syrië-Palestina’. Zo hadden de Romeinen het gebied genoemd, voordat de Ottomanen het veroverden.
Voor 1917 bestonden er geen Palestijnse gebieden en bestonden er eigenlijk ook geen Palestijnen. Tenzij je alle Arabische stammen in dat enorme gebied ‘Palestijnen’ zou willen noemen.
In het gebied waar in Bijbelse tijden Israël lag woonde nog wel een groep Joden. En vanaf zo ongeveer halverwege de negentiende eeuw kwamen er steeds meer Joden vanuit Europa naar het oude land van Israël. Ze noemden dat ‘het Beloofde Land’, want God had het al in oude tijden aan de Joden en Israëlieten beloofd. De daar wonende Joden zagen hun land als deel van het grote ‘Palestina’, waarbij zij zichzelf beschouwden als ‘Palestijnen’.
1917, de Volkenbond nam het roer over
Tijdens de 1e Wereldoorlog had het Ottomaanse Rijk de kant van Duitsland gekozen. Toen de geallieerden de oorlog wonnen, kreeg de Volkenbond de zeggenschap over het gebied dat eerder bij het Ottomaanse Rijk hoorde.
De Volkenbond gaf het mandaat voor het beheer van het gebied direct ten zuiden van Turkije, het huidige Libanon, Syrië en Irak, aan Frankrijk. Het gebied ten zuiden daarvan, het huidige Israël en Jordanië, kwam onder beheer van de Britten. De grenzen in het enorme gebied van Syrië-Palestina werden op de kaart ingetekend tussen het Franse en Britse mandaatgebied. Waar woestijn was gebeurde dat met een liniaal en potlood, zoals op de kaarten ook vandaag nog te zien is.
1917, de Balfour-declaratie
In Europa was inmiddels het Zionisme ontstaan, omdat Joden steeds vijandiger benaderd werden in de landen van Europa. Het antisemitisme werd daar steeds sterker. Ook de drang voor de Joden om naar het Beloofde Land te vertrekken, te vluchten, werd daardoor steeds sterker.
Op aandrang van de Zionistische organisatie gingen de Britten akkoord met het openstellen van hun mandaatgebied Palestina voor Joden die uit Europa weg wilden. Dat werd officieel geregeld via de Balfour-declaratie.
Vanaf dat moment nam de toestroom van Joden die uit Europa naar Palestina wilden vluchten enorm toe. De opkomst van Hitlers Derde Rijk, en zijn plannen voor uitroeiing van alle Joden in dat rijk, versterkte dat nog eens.
Aanvankelijk mochten de Joden overal in Palestina wonen, zowel westelijk als oostelijk van de Jordaanrivier. Maar onder druk van de Arabische bevolking, besloten de Britten in 1923 dat Joden in het oostelijke deel (het huidige Jordanië) niet meer welkom waren. De rivier de Jordaan werd zo een nieuwe grens binnen het Britse mandaatgebied Palestina. Vanaf 1923 mochten de uit Europa vertrekkende of vluchtende Joden alleen nog in het westelijke deel van Palestina wonen.
De toename van de Arabische weerstand
Het land, waar vandaag zo’n 15 miljoen mensen wonen (zo’n 10 miljoen in Israël en 5 miljoen in de Gazastrook en Westelijke Jordaanoever), woonden in 1945 ruim 1 miljoen Arabieren en zo’n 550.000 Joden. Het waren vooral de Joden die zich Palestijn noemden. Er was ruimte genoeg, maar toch kwam er steeds meer verzet van de Arabische bevolking, wat soms zelfs leidde tot moord en doodslag. Daardoor ontstonden weer tegenacties en zo escaleerde het regelmatig.
Dat Arabische verzet kwam niet alleen door het gevoel dat Joden ‘hun’ land overnamen, want overgenomen land, gebouwen en bedrijven werden altijd netjes betaald. De weerstand kwam vooral bij de meer fundamentalistische moslims vandaan. Zij wilden niet dat islamitisch land zou overgaan naar Joden. Dat land hoorde immers toe aan Allah en moest islamitisch blijven. Zij zagen de verkoop van dat land aan de Joden als godslastering. Daardoor kwamen deze moslims ook in verzet tegen hun eigen volk, wanneer volksgenoten hun land aan Joden verkochten. Daardoor groeide de angst, niet alleen onder de Joden, maar ook onder de meer gematigde moslims.
Een extra probleem vormde de gedachte bij deze fundamentalistische moslims dat Joden minderwaardige mensen waren. Ze werden ‘dhimmi’s’ genoemd. Maar de Joden brachten het land tot ontwikkeling en door hun harde werken nam de welvaart toe. Dat leidde tot nog meer afgunst.
Zo werd het verzet van islamitische hardliners steeds fanatieker, waar de Joden weer op reageerden. Zij richtten daarop een militie op die Joodse bezittingen moest gaan beschermen. Maar die militie, de Haganah, ging ook regelmatig over tot heftige tegenacties.
De VN komt met Resolutie 181, het ‘verdelingsplan’
De Verenigde Naties was na de 2e Wereldoorlog de opvolger van de Volkenbond. Vanwege het escalerende geweld in Palestina en het aflopen van het Britse bestuur in het gebied, besloten de VN om de bevolkingsgroepen te gaan scheiden. Ze kwamen in 1947 met het zogenaamde Verdelingsplan, dat verwoord werd in resolutie 181. Daarbij kregen de Joden 56% van het land en de Arabieren 43%. Maar een groot deel van het Joodse gebied was de Negev-woestijn. Jeruzalem zou onder beheer van de VN komen. Zie hier voor een kaart van het Verdelingsplan.
De Joden gingen akkoord met het Verdelingsplan, maar de islamitische Arabieren weigerden ‘hun’ gebied aan Joden af te staan en gingen niet akkoord. Daarop riepen de Joden de onafhankelijke staat Israël uit op 14 mei 1948. De staat Israël was herboren.
De omliggende Arabische landen vielen vervolgens gezamenlijk Palestina binnen. Zij zouden de Joden wel even de zee in drijven. Maar niets bleek minder waar, want Israël kwam in deze Onafhankelijkheidsoorlog tegen alle verwachting in als overwinnaar uit de strijd tevoorschijn.
Van het VN-Verdelingsplan was toen niets meer over. Israël bestond na de Onafhankelijkheidsoorlog uit een veel groter gebied dan resolutie 181 aan de Joden had toegekend. Maar ook het gebied dat de VN aan de Arabische Palestijnen hadden toebedeeld kwam onder heel ander beheer terecht.
Egypte had tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog de Gazastrook ingenomen. Jordanië nam het beheer over van het gebied van de Westelijke Jordaanoever en nam ook Jeruzalem in. Niet veel later annexeerde Jordanië dat gebied, waarbij de inwoners van het gebied zelfs Jordaans staatsburger werden. De Joden werden gedwongen te vertrekken en moesten naar Israël vluchten.
De Zesdaagse Oorlog
Tot ver in de zestiger jaren bleef de situatie ongewijzigd. Egypte had de Gazastrook in beheer met militaire macht, terwijl het gebied van de Westelijke Jordaanoever bij Jordanië was ingelijfd. De VN deed er niet moeilijk over en de media vonden het wel prima. Niemand repte over een ‘bezetting’ van ‘Palestijns’ gebied.
In 1967 besloten de rond Israël liggende Arabische landen om Israël de oorlog te verklaren. Maar voordat het zover was, vernietigde Israël de luchtmacht van Egypte. Tegelijk viel het leger van Israël Egypte aan in de Sinaï, en Jordanië op de Westoever en in Jeruzalem. Ook wist Israël de Golanhoogten op Syrië te veroveren, vanwaar Syrië voortdurend Israël beschoot. In zes dagen waren zo de Sinaï-woestijn, de Gazastrook, de Westelijke Jordaanoever, Jeruzalem en de Golanhoogten onder controle van Israël gekomen.
Jeruzalem werd direct door Israël geannexeerd en tot hoofdstad verklaard. Na vredesonderhandelingen met Egypte ging de Sinaï-woestijn terug naar Egypte, maar de Gazastrook bleef onder Israëlisch beheer. Later werd ook met Jordanië vrede gesloten, maar de Westoever bleef onder Israëlische controle. De VN kwam direct met resoluties om Israël te veroordelen voor hun ‘bezetting’ van ‘Palestijns’ gebied. De media sprongen er gretig op in en Israël werd ineens gezien als ‘bezetter’ van ‘Palestijns’ gebied.
Israël als ‘bezetter’?
Maar dat ‘Palestijnse gebied’ had nog nooit bestaan. Immers tot aan 1917 hoorde het gebied bij het Ottomaanse Rijk. Daarna kwam het onder beheer van de Britten. Toen de Britten vertrokken kwam de Gazastrook onder Egyptische controle en werd de Westelijke Jordaanoever door Jordanië geannexeerd. Het werd pas ‘bezetting’ genoemd toen Israël na de Zesdaagse Oorlog de gebieden onder controle kreeg.
De al in 1964 opgerichte PLO, met Yasser Arafat als leider, had als doel om Israël uit heel ‘Palestina’ te verdrijven. De PLO claimde niet alleen de Gazastrook en de Westoever, maar ook heel Israël. Met veel geweld zette de PLO de wereld en Israël onder druk. Daarbij werd steeds benadrukt en steeds herhaald dat de Gazastrook en de Westoever wel het minste waren als ‘Palestijns’ gebied. De wereld geloofde die leugens ook nog. Maar het was nooit ‘Palestijns’ gebied geweest. Het was net zo ‘Palestijns’ als het gebied van Jordanië of Israël. Voor 1948 noemden de Joden zich immers Palestijnen, maar de in het gebied wonende Arabieren nauwelijks. Zij voelden zich vooral Arabier en deel van hun stam.
Maar Arafat zag met zijn PLO kans om die rollen om te draaien en de wereld de illusie voor te spiegelen dat hij de ‘Palestijnen’ vertegenwoordigde, dat er een ‘Palestijns’ volk zou bestaan. Vandaag geloven velen, ook veel politici, dat dit waar is. Maar het is een leugen die in de zestiger jaren gecreëerd is! De wereld is er met open ogen in getrapt, niet in het minst dankzij de media.
De Gazastrook kwam na de Oslo-akkoorden onder beheer van de Palestijnse Autoriteit, net als een deel van de Westoever. Maar de wereld ziet Israël tot op vandaag als ‘bezetter’ van die Westelijke Jordaanoever…
Dit artikel is op 7 september 2024 eveneens verschenen op de website Bijbelse Bron.