In het vorige artikel, deel 3 van deze reeks, zagen we dat Israël na de Zesdaagse Oorlog in 1967 de door Egypte (Gazastrook) en Jordanië (Westoever) bezette ‘Palestijnse’ gebieden veroverde. Ook het door Jordanië geannexeerde Oost-Jeruzalem viel in handen van Israël.
Jordanië had de Westoever en Oost-Jeruzalem tot ‘verboden voor Joden’ verklaart. Daardoor waren toen tienduizenden Joden op de vlucht geslagen naar het gebied van Israël. Nu Israël ook de Westoever, Oost-Jeruzalem en de Gazastrook had ingenomen, konden de Joden en Israëlieten weer in die gebieden gaan wonen, die hen ooit waren toegezegd, of waar ze daarvoor uit verdreven waren. Tegelijk woonden daar nog steeds vele honderdduizenden Palestijnen, terwijl er in 1967 al zo’n 200.000 naar Jordanië waren gevlucht.
Jeruzalem
De hele stad Jeruzalem werd in 1967 door Israël bestempeld als hun eeuwige en ondeelbare hoofdstad. Aanvankelijk wilde de VN bij hun ‘Verdelingsplan’ zelf het beheer over de stad, door de stad een ‘internationale status’ toe te kennen. Maar toen de Arabische legers Israël in 1948 binnenvielen en de Onafhankelijkheidsoorlog uitbrak, vielen al die dromen van de VN in duigen.
Toen Oost-Jeruzalem na de Zesdaagse Oorlog veroverd was, besloot de Israëlische legerleider Moshe Dayan om de Tempelberg af te staan. Hij gaf deze, als ruilmiddel voor een wapenstilstand, terug aan de Arabieren. Het beheer bleef bij de islamitische organisatie waqf liggen.
De gevolgen van dit besluit zijn tot op de dag van vandaag zichtbaar. Maar wat zouden de gevolgen geweest zijn als de Tempelberg met de Rotskoepel en de Al-Aqsa-moskee toen onder Israëlisch bestuur zouden zijn gebleven?
De PLO
Al voor de Zesdaagse Oorlog werd de PLO opgericht. Deze vestigde zich in 1964 in de hoofdstad Amman van Jordanië. Yasser Arafat was de leider van deze organisatie.
De PLO wilde ‘Palestina’ bevrijden en wilde terug naar de grenzen van 1947, de grenzen van het VN-Verdelingsplan, dat ze eerder zelf hadden afgewezen. Dat wilde de PLO bereiken via gewapende strijd. Maar toen de macht van de PLO begon toe te nemen, begon koning Hoessein zich steeds meer tegen de PLO te keren. Het conflict leidde in 1970 tot ‘Zwarte September’, toen er vele doden vielen. Het gevolg was dat de PLO vertrekken moest uit Amman.
De PLO kwam in Beiroet terecht, van waaruit er allerlei terroristische acties tegen Israël georganiseerd werden. Want het doel van de PLO was niet alleen een Palestijnse staat, maar vooral de vernietiging van Israël. Niet alleen vanuit Libanon werd Israël belaagd, maar ook binnen Israël werden bomaanslagen en moordpartijen uitgevoerd. Zelfs vliegtuigkapingen en de moord op de Olympische sportploeg van Israël in 1972 vonden hun oorsprong binnen de PLO.
In 1974 werd de PLO binnen de Arabische wereld gezien als de enige ‘wettelijke’ vertegenwoordiger van het Palestijnse volk. Ondanks haar terroristische activiteiten werd dit door de VN overgenomen en werd de PLO zelfs waarnemer binnen die organisatie…
Begin tachtiger jaren was Israël helemaal klaar met de terroristische acties van de PLO. Israël viel vervolgens Libanon binnen met als doel om de PLO te ontmantelen. Toen Beiroet door Israël bereikt werd, vertrok de PLO naar Tunis.
De schade in Libanon was groot, en de wereldopinie raakte langzamerhand steeds meer tegen Israël gekeerd. De media in veel landen werkten daaraan mee, ondanks de terreur die tot die tijd steeds onder de hoed van de PLO was doorgegaan. Maar mensen, en ook de media, zijn kort van geheugen.
De Oslo-akkoorden
In 1993 was Bill Clinton president van de V.S. Hij riep Yasser Arafat van de PLO en Yitzhak Rabin, de premier van Israël, bij elkaar om te onderhandelen over vrede. Eerder waren daar bij de Camp David akkoorden in 1978 al resultaten mee geboekt.
Clinton wilde dat de vijandigheden en de terreur zouden stoppen. De voorbesprekingen waren in het geheim al veel eerder in Noorwegen begonnen. Zo ontstonden de Oslo-akkoorden, waarin een verdeling van de Westoever en de Gazastrook werd afgesproken.
De PLO zou daarbij de terreur tegen Israël stoppen. Ook werd op basis van die akkoorden de Palestijnse Autoriteit opgericht, met Mahmoed Abbas aan het hoofd. Zo kregen de Palestijnen hun eigen bestuur en een regering die democratisch zou worden gekozen. Die autoriteit kreeg de zeggenschap over de Gazastrook en deels autonomie op de Westoever, die werd verdeeld in zogenaamde A-, B- en C-gebieden.
De verdeling van de Westoever en de Gazastrook
De A-gebieden werden volledig bestuurd door de Palestijnse Autoriteit (PA). Dit betrof vooral de steden en daarmee ruim de helft van de inwoners, maar het kleinste grondgebied. Israël kreeg hier geen zeggenschap.
De B-gebieden vielen bestuurlijk onder de PA, maar voor de veiligheid onder Israël. Dit betrof voornamelijk het wat dichter bevolkte gebied op het platteland, met ruim 40% van de bevolking en zo’n 20% van het oppervlak van de Westoever.
De C-gebieden kwamen volledig onder beheer van Israël. Dit betrof vooral het dunbevolkte deel van het platteland, met slechts ruim 5% van de inwoners, maar ruim 60% van het grondgebied. In deze C-gebieden bevinden zich de Israëlische kolonisten en hun nederzettingen.
Ook de Gazastrook kwam onder volledig bestuur van de PA, behalve de Israëlische nederzettingen.
De status van Jeruzalem maakte geen onderdeel uit van deze afspraken. Dat zou op een later moment alsnog aan de orde gaan komen. Dat gold ook voor het probleem van de vluchtelingen en de Israëlische nederzettingen.
De Palestijnse Autoriteit
Met de oprichting van de PA leek de rol van de PLO uitgespeeld. Arafat werd president en Abbas premier van de PA.
Rabin had de akkoorden namens Israël vormgegeven, maar werd daarvoor in 1995 vermoord door een Joodse extremist.
De PA zou voor een periode van 5 jaar het beheer voeren. Er moest via democratische verkiezingen een parlement worden gevormd. Die verkiezingen werden voor het eerst in 1996 gehouden, waarbij Fatah de partij was die een ruime meerderheid won.
Fatah was de voorloper van de PLO, maar bleef later naast de PLO bestaan. De organisatie voerde veel terroristische acties uit op Joodse en Israëlische doelen. Later werd Fatah gematigder en probeerde een socialistische Palestijnse staat na te streven. Zo kwam de partij bij de verkiezingen in 1996 in het parlement.
Israël bouwt een muur
Omdat de aanslagen van Palestijnen vanuit de Westoever bleven doorgaan, besloot Israël om de grens tussen beide gebieden af te grendelen. Vooral de vele zelfmoordaanslagen op drukke plaatsen in Israël veroorzaakten veel spanning in de samenleving. De bevolking eiste een oplossing. Israël begon daarom in 2002 een muur te bouwen langs de grens met de Westoever. Deze bestond uit hoge betonnen elementen en metalen hekwerk. De barrière is honderden kilometers lang en loopt voor een groot deel over land op de Westoever.
Ook op de grens met de Gazastrook kwam zo’n scheidingsmuur.
De bouw van deze afscheidingen leidde al snel tot een enorme afname van het aantal aanslagen in Israël. In de media en in de politieke retoriek elders in de wereld werd Israël echter afgeschilderd als ‘apartheidsstaat’.
De VN besloot weer eens tot een resolutie (ES 10/15) om Israël ertoe aan te zetten te stoppen met de bouw en de reeds gebouwde delen weer af te breken. De VN bleek niet geïnteresseerd voor de enorme afname van de aanslagen in Israël. Toch was de muur duidelijk niet alleen bedoeld om terreuraanslagen te voorkomen. De muur leek ook C-gebied permanent aan Israël te moeten toevoegen.
De Palestijnse verkiezingen van 2006
Eind 2004 overleed Yasser Arafat en een paar maanden later werd Abbas verkozen tot de nieuwe president.
De tweede parlementsverkiezingen voor de PA zouden pas in 2006 volgen, na diverse jaren van uitstel, gekonkel en veel corruptie. Bij die verkiezingen won Hamas met een grote meerderheid van stemmen.
Er brak een strijd uit tussen Hamas en Fatah vanwege een aantal aanslagen, waarbij vele doden vielen. Het eindresultaat was dat Hamas in de Gazastrook de macht in handen kreeg. Abbas riep de noodtoestand uit en kon de macht op de Westoever vasthouden. Maar sinds die tijd zijn er geen nieuwe verkiezingen meer geweest. De PA is al die tijd, tot op vandaag, een corrupte kliek gebleven, waar vriendjespolitiek en machtsmisbruik de overhand hebben.
Samenvatting belangrijke punten
- Na de Zesdaagse Oorlog mochten er in de door Israël veroverde Palestijnse gebieden weer Joden gaan wonen. Het was voor hen geen ‘verboden gebied’ meer.
- Jeruzalem werd in z’n geheel bestempeld als eeuwige en ondeelbare hoofdstad van Israël.
- De Tempelberg bleef onder islamitisch beheer.
- De PLO werd opgericht, met Yasser Arafat als leider. Hun doel was om heel Palestina te bevrijden en de Joden te verdrijven. Dat wilden ze via geweld en terreur bereiken. Vele aanslagen in Israël, vliegtuigkapingen en een aanval op de Olympische ploeg van Israël waren het gevolg.
- In 1993 werden de Oslo-akkoorden gesloten. Daarin werd een verdeling van de Westoever afgesproken in A-, B- en C-gebieden. Net als de A-gebieden, kwam ook de Gazastrook onder Palestijns bestuur, behalve de Israëlische nederzettingen.
Ook werd afgesproken dat de PLO geen terroristische activiteiten meer zou organiseren. Tevens werd de Palestijnse Autoriteit (PA) opgericht, die democratische verkiezingen moest organiseren. Zo konden de Palestijnse gebieden door een Palestijns parlement bestuurd worden. - Toch bleef Israël door terroristen vanuit de Westoever en Gaza belaagd worden. Palestijnse islamisten bliezen zichzelf op met bomgordels, vooral in drukke gebieden of in het openbaar vervoer.
- De bevolking van Israël eiste van de regering een oplossing. Daarop bouwde Israël een muur om de Westoever en de Gazastrook. De terreur nam daarmee met meer dan 90% af. Maar Israël werd door politici en media afgeschilderd als ‘apartheidsstaat’.
- Na de verkiezingen van 2006 kreeg Hamas de meerderheid in het Palestijnse parlement. Dat leidde tot een interne strijd, waarop Hamas de leiding over de Gazastrook overnam.
Het vervolg van de ontwikkelingen komt in deel 5, de voorlaatste van deze reeks, aan de orde. Daar gaat het over de Tweede Intifada, hoe Hamas aan de macht komt en de gevolgen daarvan. Ook komt de UNRWA aan de orde.
Dit artikel is op 1 juli 2024 eveneens verschenen op de website Bijbelse Bron.