20 mei 2025
In de Gazastrook is inmiddels al zo’n anderhalf jaar een oorlog aan de gang. Israël heeft verklaard om Hamas te willen vernietigen en ten koste van alles de gijzelaars te willen thuishalen. De gevolgen daarvan zien we bijna dagelijks op de tv-beelden en in de kranten voorbijkomen. De ellende in de Gazastrook is bijna niet te overzien, vooral nu ook de voedselvoorziening door Israël geblokkeerd wordt. Daardoor lijdt de bevolking van de Gazastrook inmiddels honger en sterven kinderen.
De protesten tegen die ellende in dat kleine strookje land nemen wereldwijd enorme proporties aan. Regeringen worden daardoor onder druk gezet om meer te doen tegen de strijd in Gaza, om de Israëlische regering onder druk te zetten. Toch lijkt Israël zich niet zoveel van die protesten en druk van andere landen aan te trekken.
Waar is Hamas in de protesten?
Overal hebben de protesten als doel om Israël onder druk te zetten om te stoppen met hun strijd in de Gazastrook. Op grote borden wordt Israël daarbij beschuldigd van genocide, moord of kolonialisme. Daarbij krijgen regeringen die in de ogen van de demonstranten te weinig doen de wind van voren, met vaak even harde beschuldigingen.
Ook op sociale media komen vergelijkbare geluiden voorbij. Een fatsoenlijke discussie is bijna niet meer te voeren. Het lijkt wel of er twee totaal verschillende werkelijkheden bestaan.
Een opvallend fenomeen in deze discussies en protesten is dat het vrijwel alleen tegen Israël gericht is. Hamas, de aanstichter van deze hele oorlog, komt er nauwelijks in voor. Je krijgt soms de indruk alsof 7 oktober 2023 niet heeft plaatsgevonden. Terwijl die massaslachting door Hamas toch echt de aanleiding voor Israël was om de strijd in Gaza aan te gaan. Zijn de demonstranten en pro-Palestina-discussieerders op internet dat dan vergeten? Daar lijkt het soms wel op. Of speelt er iets anders?
Links-rechts denken
Vaak kun je je niet aan de indruk onttrekken dat een genuanceerde mening nauwelijks nog getolereerd wordt. Links is ervan overtuigd dat Israël genocide pleegt en rechts is ervan overtuigd dat de strijd voorbij is zodra Hamas alle gijzelaars vrijlaat en de wapens inlevert.
In het linkse denken ligt de schuld van de ellende in de Gazastrook hoofdzakelijk bij Israël, in het rechtse denken hoofdzakelijk bij Hamas.
Een linkse denker is iemand die opkomt voor individuele mensen, voor slachtoffers, voor misdeelden en voor mensen die leven in armoede of die onderdrukt worden. Ze vinden dat ieder mens gelijkwaardig is en zich moet kunnen ontplooien. De overheid is er om dat te faciliteren en is verantwoordelijk voor het welzijn van ieder mens. Ze hebben vaak een activistische houding en brengen misstanden graag demonstratief voor het voetlicht.
Een rechtse denker is iemand die de groep als uitgangspunt heeft, en die vindt dat iedereen bij de groep mag horen die zich houdt aan de normen en waarden van die groep. Dat kunnen kleine groepjes zijn van een paar mensen, maar ook een hele samenleving. Ieder lid van de groep heeft een eigen verantwoordelijkheid en moet bijdragen aan het welzijn van de hele groep. De overheid is er om daar sturing aan te geven. De basishouding is kalmte en misstanden geen aandacht geven.
In dit artikel heb ik veel verder uitgewerkt hoe het linkse en het rechtse denken werkt.
Links denken en de Palestijnen
Omdat linkse denkers in het algemeen begaan zijn met het lot van mensen die het slecht getroffen hebben, voelen zij zich sterk aangetrokken tot organisaties die zich inzetten voor mensenrechten, vrede, noodhulp of ondersteuning bij armoede. Ze zoeken naar een rechtvaardige wereld, waar iedereen gelijk en eerlijk behandeld wordt. Vaak geloven ze er sterk in dat mensen van nature het goede met anderen voor hebben.
Bij de journalistiek en de media zien ze het als hun taak om misstanden aan de kaak te stellen. Vanuit die invalshoek hebben de media vaak een meer linkse signatuur.
Vanuit dat linkse denken hebben velen van hen zich sterk geïdentificeerd met de Palestijnen, zowel in Gaza als op de Westoever. In hun denken heeft het beeld zich vastgezet dat de armoede en de slechte omstandigheden in de Gazastrook en op de Westoever vooral komt door Israël. Israël is een welvarend, rijk land, dat in hun ogen veel te weinig doet voor hun armoedige Palestijnse buren. En Israël heeft hen ook nog achter muren opgesloten… Zij zien dat dan ook vooral als de oorzaak van het verzet tegen Israël in die Palestijnse gebieden. Andere redenen worden vaak over het hoofd gezien of genegeerd.
Rechts denken en Israël
In het rechtse denken draait het om de groep, waarbij Israël in feite hoort bij de groep van democratische landen. Daarbij is er de tegenstelling met de om Israël heen liggende landen, die vooral gezien worden als corrupt, onverantwoordelijk, autoritair en haatdragend naar Israël. Dat geldt zeker ook voor de Palestijnse gebieden. Israël is volgens rechts eigenlijk een deel van Europa, van de wereld van het vrije en democratische Westen.
Het gaat in het rechtse denken vooral om de eigen groepen, waartoe men zelf behoort, en waarvoor iedereen verantwoordelijkheid draagt. In de Gazastrook is enorm veel Westers geld gestoken, maar de bevolking en zeker Hamas heeft niet de verantwoordelijkheid genomen om daarmee een goede samenleving op te bouwen. Integendeel zelfs, want Hamas heeft met dat geld vooral een systeem van oorlogstunnels aangelegd. Rechts neemt hen dat zeer kwalijk. Vooral ook de barbaarse slachting van Hamas op Israëliërs in oktober 2023 liet het laatste beetje mededogen met de Palestijnse bevolking op slag verdwijnen. Dat Israël onderhand het grootste deel van de Gazastrook platgebombardeerd heeft, doet er in het rechtse denken dan veel minder toe. Het is immers voorbij zodra Hamas zich overgeeft en de gijzelaars vrijlaat.
Het linkse denken en het uitbreken van de Gazaoorlog
Een linkse denker houdt veel rekening met z’n medemensen, is hulpvaardig, en zet zich in voor mensenrechten en armoedebestrijding. Binnen de eigen bubbel wordt dat gezien als ‘goed’. Je bent een goed mens, omdat je het goede voor hebt met hen die het minder getroffen hebben.
Vanuit het linkse denken waren de Palestijnen de minder bedeelden, de onderdrukten, en was Israël de onderdrukker. Omdat links zich gemakkelijk identificeerde met de Palestijnen zagen zij hen als ‘de goeden’, en Israël als ‘de kwaden’. Hun ondersteuning van de Palestijnen appelleerde aan hun eigen ‘goed voelen en goed zijn’.
Toen kwam 7 oktober 2023. Dat zette de denkwereld van links op z’n kop. Want ineens waren daar ‘goede’ Palestijnen die zich gedroegen als beesten, onmenselijk en niets ontziend. Meer dan 1200 babies, kinderen, volwassenen en ouderen in Israël werden letterlijk afgeslacht, verkracht, gemarteld, hoofden werden afgehakt, op lijken werd gedanst, mensen werden leven verbrand en verminkt, en ze waren er nog trots op ook. De vele filmpjes ervan op internet werden in de moslimwereld met gejuich ontvangen…
De denkwereld van links raakte in shock. Hadden ze het dan verkeerd gezien? Hadden ze denkfouten gemaakt, iets over het hoofd gezien? Want ineens was hun wereld omgekeerd. Die ‘goede’ Palestijnen, de onderdrukten die hen na aan het hart lagen, waren ineens barbaarse daders geworden, en de ‘foute’ Israëliërs waren slachtoffer. Hoe kon dit gebeuren?
Het erkennen van hun foute denkwijze was onmogelijk, dan zou immers hun eigen wereldbeeld in elkaar storten. Dan zou immers wat ze altijd als ‘goed’ hebben gezien, ineens ‘kwaad’ zijn. En dat zou op henzelf afstralen. Dat kon niet waar zijn, dat mocht niet waar zijn. Er moest een andere uitleg zijn… Cognitieve dissonantie. En die uitweg kwam er door al direct na de aanval van Hamas nog harder te roepen dat de oorzaak, ook van oktober 2023, bij Israël lag, door eigen denkfouten te overstemmen en weg te schreeuwen. Daarbij kregen ze al snel steun van de media en allerlei mensenrechtenorganisaties, maar ook van de VN en het ICJ.
Het rechtse denken en het uitbreken van de Gazaoorlog
Een rechtse denker denkt veel rechtlijniger, ziet zichzelf ook niet zozeer als goed of fout. Hij of zij denkt in oplossingen voor problemen, liefst een zo eenvoudige en basaal mogelijke oplossing. Omdat rechts zich gemakkelijk identificeert met Israël als Westers land, met Westerse normen en waarden, was er na de slachting op 7 oktober 2023 maar 1 simpele oplossing: oorlog om Hamas weg te vagen. Men leefde mee met Israël en eiste, net als Israël, dat de gijzelaars vrijgelaten moesten worden.
Met de aanval van Hamas op Israël stortte hun denkwereld niet in elkaar. Het was veel meer een bevestiging van wat rechtse denkers al vonden. Toen Israël grootschalig de Gazastrook bombardeerde en later het leger naar binnen stuurde, vonden de rechtse denkers dat prima. Lik op stuk. Dat daarbij veel onschuldige burgers omkwamen was voor velen een minder groot probleem. Bij oorlog vallen nou eenmaal onschuldige slachtoffers. Trouwens, ook de bevolking van Gaza was sterk anti-Israël, en deed niets toen Hamas eerder duizenden raketten op Israël afvuurde. Dat is bij veel rechtse denkers het beeld van de strijd.
Dat Israël veroordeeld wordt door de media, allerlei mensenrechtenorganisaties, de VN en het ICJ, is in de ogen van rechst logisch en tegelijk irrelevant, want die organisaties worden in hun ogen vooral bemenst door linkse denkers en islam-aanhangers.
Christenen en de strijd in de Gazastrook
Voor veel christenen is de strijd in de Gazastrook een lastig dilemma. Christenen geloven in God, de God van Israël. En in Jezus die 2000 jaar geleden rondgelopen heeft in Israël, en in de Bijbel die grotendeels gaat over Israël. Veel christenen geloven ook dat het huidige Israël nog steeds het volk van God is. Ik denk dat dat terecht is.
Tegelijk zien veel christenen ook wat er zich allemaal aan ellende in Gaza afspeelt, de vele doden die vallen. Het lijkt niet meer in verhouding te staan met de barbaarse aanslag van 7 oktober 2023.
Een deel van de christenen hebben de sterke neiging zich aan te sluiten bij de anti-Israël-demonstraties, vanuit de terechte christelijke gedachte van medemenselijkheid en naastenliefde. Tegelijk zien veel christenen ook de geestelijke kant van de strijd. De oorlog wordt daarbij vaak gezien als een middel van kwade machten. Sommige christenen zien Israël daarbij zelfs als een kwade macht en roepen om die reden dat Israël moet stoppen met de strijd.
Een geestelijke strijd
Ik denk dat het zonder meer gaat om een geestelijke strijd. Die speelt niet alleen in de Gazastrook, maar ook in een onzichtbare wereld boven de voor ons mensen zichtbare werkelijkheid. Het is de wereld van engelen en demonen, de wereld waar Paulus het over heeft in Efeziërs 6:12. Het is de wereld van het licht en het leven tegenover de wereld van het duister en de dood. Daarmee is het de wereld van God en zijn engelen tegenover de wereld van de duivel en zijn demonen.
Maar het is wel goed om de focus scherp te houden en te zien welke macht in de Gazastrook de oorzaak is van de ellende. Immers door een demonisch gestuurde slachting van Joden en Israëliërs, die hechtten aan het leven, is duidelijk geworden welke macht demonisch geïnspireerd is. Gedreven door een blinde haat offert Hamas levende mensen in Gaza op, als een schild voor haar strijd tegen de Joden. Het doel van Hamas is hetzelfde als het doel van de duivel: het uitroeien van de Joden, from the river to the sea, opgeschreven in het eigen handvest.
Protesteren tegen Israël is volgens mij geen oplossing. Want zolang een demonische macht als Hamas naast Israël bestaat, zal die doodscultus de strijd voortzetten, met over een paar jaar nieuwe strijd en nieuwe slachtoffers.
Wat we wel kunnen, zelfs moeten doen is bidden om vrede, bidden om een oplossing, bidden om een einde aan de strijd, het bloedvergieten en de haat.